Αβδού, Σφεντύλι, Δήμος Χερσονήσου

 

Το πανέμορφο χωριό Αβδού βρίσκεται στην ενδοχώρα του Δήμου Χερσονήσου, σε ημιορεινή τοποθεσία, στους πρόποδες του όρους Σελένα και σε υψόμετρο 230 μέτρα.

 Απέχει 38 χλμ. ανατολικά της πόλης του Ηρακλείου και 15 χλμ. από το χωριό Χερσόνησος, στον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί στο οροπέδιο Λασιθίου.

Βρίσκεται στη μέση του καταπράσινου κάμπου της Λαγκάδας και παράγει κυρίως λάδι. Το χωριό σφύζει από ζωή ιδιαίτερα το καλοκαίρι όπου ο πληθυσμός του ανεβαίνει. Αυτό συμβαίνει καθώς οι ντόπιοι επιστρέφουν πάντα πατροπαράδοτα στον τόπο τους, τιμώντας απαραιτήτως τις εκδηλώσεις που διοργανώνει ο μορφωτικός και εκπολιτιστικός σύλλογος του χωριού.

Είναι ένα ιστορικό χωριό που έχει ρίζες στο Μινωικό πολιτισμό και υπάρχουν πολλά αρχαιολογικά ευρήματα της εποχής αυτής. 

Το Αβδού είναι ένα χωριό που υπάρχουν αξιόλογα, ιστορικά μνημεία βυζαντινής τέχνης. Βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες βρίσκονται διάσπαρτες στην περιοχή και αποτελούν ανεκτίμητης αξίας μνημεία πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς. 

Η καμαροσκεπής εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου που σύμφωνα με ιστορική επιγραφή, κτίστηκε το 1445, διαθέτει πολύ ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες με ζωντανά χρώματα. 

Το πιο χαρακτηριστικό ίσως στοιχείο του χωριού, αυτό που παρατηρείς περπατώντας στα σοκάκια του χωριού, είναι οι παραδοσιακές ξύλινες ταμπέλες και επιγραφές που έχουν τοποθετηθεί σε σχεδόν όλα τα κτίσματα, από επαγγέλματα του παρελθόντος, τα οποία έσβησαν στο χρόνο 

Το Αβδού είναι γνωστό ως γενέτειρα του μεγάλου αρχαιολόγου Στέφανου Ξανθουδίδη (1864-1928), ο οποίος εκτός του αρχαιολογικού του έργου, άφησε σπουδαία εκλαϊκευμένη, έκδοση του "Ερωτόκριτου", καθώς και εκδόσεις του "Φορτουνάτου" και της "Ερωφίλης". 

Επίσης είναι γενέτειρα του Νικολάου Καγιαμπή, ο οποίος έδρασε κατά την Επανάσταση του 1821 και πολέμησε στο Μεσολόγγι και υπήρξε σημαιοφόρος του Καραϊσκάκη, καθώς επίσης και του Ιωάννη Νταφώτη, ο οποίος διακρίθηκε στην Επανάσταση του 1897. Για το λόγο αυτό, το Αβδού έχει αποκτήσει και την προσωνυμία Καπετανοχώρι. 

Στο γραφικό Αβδού, παρά το μικρό του μέγεθος σε αριθμό κατοίκων, το καλοκαίρι σφύζει από ζωή λόγω των πολλών πολιτιστικών εκδηλώσεων στην πλατεία του χωριού που διοργανώνονται από τον δραστήριο πολιτιστικό του σύλλογο. Η παράδοση στο χωριό είναι πλούσια και παραμένει ζωντανή μέσα από την αναβίωση των παλαιών εθίμων που προσδίδουν μια μοναδική προβολή της Κρήτης στους επισκέπτες. Οι δε άνθρωποι είναι ευγενικοί, με φιλόξενη πάντα διάθεση! 

Εκεί συναντήσαμε τυχαία έναν ευγενικότατο κύριο ο οποίος μας έδειξε το εσωτερικό του πατρικού του σπιτιού!

Στα νότια του Αβδού, στις πλαγιές του υψώματος «Λουλουδάκι», βρίσκεται το Σπήλαιο της Αγίας Φωτεινής σε υψόμετρο 768μ. και εκείνο της Φανερωμένης σε υψόμετρο 770μ. Στο δεύτερο εντοπίστηκαν ευρήματα υστερομινωϊκής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής που μαρτυρούν την λατρευτική χρήση του σπηλαίου.

Λίγο παραπέρα βρίσκεται και το χωριό Γωνιές, στο οποίο υπάρχουν αρκετά τοπία που παρουσιάζουν ιδιαίτερη φυσική ομορφιά όπως φαράγγια, ρεματιές, σπήλαια, πηγές με παροχή νερού σχεδόν όλο το χρόνο και τοπία με βλάστηση δενδρώδη και θαμνώδη σε πολλά σημεία αρκετά πυκνή. Οι Γωνιές (μαζί ίσως με την Κερά) χαρακτηρίζεται από το μεγαλύτερο ποσοστό δασοκάλυψης στον Δήμο Χερσονήσου.

Εκεί βρίσκεται το Φαράγγι της Εμπασάς (Αποτύπωσης) και το φαράγγι της Ρόζας 

Περίπου δύο χιλιόμετρα βόρεια του Αβδού, μέσα στα όρια της τεχνητής λίμνης του φράγματος του Αποσελέμη, συναντάμε Το Σφεντύλι, το χωριό της Κρήτης που που μία βουλιάζει και μία αναδύεται στα νερά της τεχνητής λίμνης Χερσονήσου... το Σφεντύλι διαφέρει από τα υπόλοιπα χωριά της Κρήτης.

Άντεξε στο μένος των κατακτητών αλλά κόντεψε να αφανιστεί από την ορμή του νερού. Είναι το χωριό "φάντασμα", γνωστό και ως “Ατλαντίδα της Κρήτης” που πολλές φορές χάνεται στα νερά του φράγματος Αποσελέμη και επανεμφανίζεται ξανά μόλις η στάθμη του νερού πέφτει.

Η ονομασία του οικισμού είναι ανθρωπωνυμική. Το οικογενειακό όνομα Σφενδήλος μαρτυρείται στην Κρήτη και ασφαλώς o πρώτος οικιστής του θα είχε αυτό το όνομα. Στα χρόνια της Βενετοκρατίας ήταν φέουδο της λατινικής επισκοπής Χερσονήσου ήδη από το 1248.

hikes, greece, crete, lasithi, sfentyli, sfentili, chersonissos, hersonissos, heraklion, damm, water, village, villages, avdou, potamies