Σήραγγα Τοπολίων - Σπήλαιο Σοφίας Θεού - Ναός/Σπήλαιο Αγ.Ιωάννη Ντάμιαλη - Έλος - Λίμνη, Χανιά

 ΣΗΡΑΓΓΑ ΤΟΠΟΛΙΩΝ

Στο δρόμο που οδηγεί στο Ελαφονήσι στο νοτιοδυτικό άκρο της Κρήτης, περνάει κανείς από τη σήραγγα Τοπόλια πάνω από το άγριο φαράγγι Τοπολίων που είναι γνωστό ως Τοπολιανό.

Η Σήραγγα Τοπολίων είναι η μοναδική σήραγγα στην Κρήτη που είναι σκαμμένη με τα χέρια των κατοίκων της περιοχής και των εργατών που δούλεψαν για την κατασκευή της καθώς τα μέσα της εποχής δεν βοηθούσαν, όπως βοηθούν σήμερα.

Πρόκειται για ένα έργο που εκτελέσθηκε επί πρωθυπουργίας Ελευθερίου Βενιζέλου.

Εχει πλάτος 4 μέτρα  και μήκος περίπου 110 μέτρα. Το χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης σήραγγας είναι ότι χωράει μόνο ένα αυτοκίνητο ανα κατεύθυνση  με αποτέλεσμα να υπάρχουν στις 2 εισόδους της φωτεινοί σηματοδότες όπου και ρυθμίζουν την είσοδο ανα πλευρά.

Η σήραγγα βρίσκεται 45 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων στο Τοπολιανό φαράγγι μήκους 1.500 μέτρων.

Μία σύντομη αλλά εντυπωσιακή διαδρομή στον στενό δρόμο που ελίσσεται στο ομώνυμο φαράγγι μέχρι το χωριό Κατσοματάδος.

Αφού περάσουμε τη σήραγγα, λίγα μέτρα παρακάτω ξεκινάει το μονοπάτι που οδηγεί στο Σπήλαιο της Σοφίας του Θεού.

a

ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΗΣ “ΣΟΦΙΑΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ”

ή "ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ"

Στις δυτικές παρυφές των Λευκών Ορέων, εκεί που χαμηλώνουν οι κορυφές και οι γρανιτένιοι βράχοι αρχίζουν να παραχωρούν τη θέση τους στις καστανιές και στις ελιές και στην καρδιά της επαρχίας Κισάμου Χανίων, βρίσκεται το χωριό Κατσοματάδω του Δήμου Μηθύμνης.

Στο χωριό αυτό και σε υψόμετρο 400 μέτρων, βρίσκεται ένα σπήλαιο συνδεδεμένο με θρύλους, παραδόσεις και ιστορία - το σπήλαιο της ¨Σοφίας του Θεού¨. Για να φτάσουμε εκεί, ανεβαίνουμε 257 σκαλοπάτια απο μονοπάτι που ξεκινάει από τον δρόμο. 

Το σπήλαιο διανοίγεται στα δυτικά τοιχώματα του φαραγγιού των Τοπολίων, σε απόσταση 47 χλμ. από την πόλη των Χανίων. Αποτελείται από δύο αίθουσες σε διαφορετικά επίπεδα. Η κάτοψη του σπηλαίου είναι σχήματος περίπου κυκλικού με διάμετρο 50 μ. Το ύψος του είναι μεταβλητό και σε ορισμένα σημεία φθάνει τα 20 μ. Η είσοδος του έχει άνοιγμα 25 μ. και στο αριστερό της άκρο βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγ. Σοφίας, διαστάσεων 6Χ3 μ.

a

Στο εκκλησάκι αυτό διαδραματίστηκε και ένα συγκλονιστικό ιστορικό δράμα, ίσως από τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας μας, η Θυσία των Ψαρομηλλίγκων.

Στον καιρό της ενετοκρατίας, ο τότε Επίσκοπος Κισάμου Μιχαήλ Ψαρομηλλίγκος το 1437 μ.Χ. κάλεσε τον αδερφό του, και πατέρα ενός γενναίου πολεμιστή αλλά επικηρυγμένου από τους Ενετούς, σ' αυτό το σπήλαιο, και συμφώνησαν να δώσουν τη ζωή τους για να αμνηστευτεί ο ανιψιός του και να κάνει την επανάσταση. (για να αμνηστευτεί κάποιος επικηρυγμένος έπρεπε να παραδώσει στους Ενετούς τα κεφάλια δύο πολύ συγγενικών του προσώπων).

Μετά τη συμφωνία των δύο αδελφών ο Επίσκοπος κάλεσε τον ανιψιό του πάλι στο ίδιο σπήλαιο και του ζήτησε να του κάμει μια χάρη αλλά τον όρκισε στην Αγία Τράπεζα πως θα πράξει εκείνο που θα του πει. Ανυποψίαστος για το ποια θα είναι η χάρη που θα του ζητήσει ο Επίσκοπος και θείος του, ορκίστηκε.

Όταν όμως έμαθε ότι η χάρη του ήταν να πάρει το κεφάλι του θείου του Επισκόπου και του πατέρα του και να τα παραδώσει στους Ενετούς για να αμνηστευτεί, ξέχασε τον όρκο και έφυγε τρέχοντας.

Οι εξορκισμοί και τα λόγια του μάρτυρα Επισκόπου έπεισαν τελικά το νέο να πράξει τη σκληρή υπόσχεση που είχε δόσει. Σ' αυτό εδώ το σπήλαιο βρέθηκαν αργότερα οι ακέφαλοι σκελετοί των δύο αδελφών μαρτύρων.

Στο σπήλαιο αυτό βρίσκεται κρυμμένη στη σχισμή ενός βράχου η εικόνα της Σοφίας του Θεού,(βλ.επόμενη φωτογραφία) εικόνα από τον ναό που έκτισε ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός στην Κωνσταντινούπολη.

a a

Το εικόνισμα έφεραν οι 1500 περίπου στον αριθμό Κρητικοί που είχαν πάει στην Κωνσταντινούπολη για να βοηθήσουν την άμυνά της για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.

Όταν όμως η Βασιλεύουσα έπεσε, οι Κρητικοί που πολεμούσαν σ΄ έναν πύργο δεν παραδίδονταν.

Τότε ο Μωάμεθ τους ζήτησε να πάρουν τα όπλα τους και ό,τι άλλο θέλουν και να φύγουν. Οι 150 Κρητικοί που είχαν απομείνει, (αρκετοί από αυτούς κάτοικοι της επαρχίας Κισάμου) βλέποντας πως ο αγώνας τους ήταν πλέον μάταιος, αποφάσισαν να φύγουν παίρνοντας μαζί τους και το εικόνισμα. Φτάνοντας στην ελεύθερη τότε Κρήτη, το έφεραν και το τοποθέτησαν σ΄αυτό το σπήλαιο, που από τότε πήρε το όνομα “Σπήλαιο της Σοφίας του Θεού”. Και λίγο αργότερα χτίστηκε και το μικρό εκκλησάκι.

a

Ανάμεσα σε δύο πελώριους σταλαγμίτες που βρίσκονταν απέναντι από την είσοδο του σπηλαίου βρίσκεται ίχνος από πέταλο αλόγου. Η παράδοση αναφέρει ότι είναι το σημάδι που άφησε το άλογο του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος με ένα τεράστιο άλμα που έκανε από το εκκλησάκι του που βρίσκεται στον απέναντι λόφο, βρέθηκε μέσα στο σπήλαιο και εκείνο είναι το σημείο που πρωτοπάτησε το άλογό του.

Το Σπήλαιο της Σοφίας του Θεού επισκέφτηκε το 1969 το Διεθνές Βυζαντινό Τάγμα του Αγίου Κωνσταντίνου για να τελέσει μνημόσυνο στους δύο μάρτυρες αδελφούς Ψαρομήλλιγκες.

Το σπήλαιο χαρτογραφήθηκε από την Άννα Πετρόχειλου και βρέθηκε ότι έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

Στο δελτίο της σπηλαιολογικής εταιρίας αναφέρεται ότι έχει είσοδο 100μ και ίσο βάθος.

Ο καθηγητής Paul Fauer βρήκε σε ανασκαφές που έκανε, τεμάχια αγγείων νεολιθικών χρόνων που υπολογίζεται ότι ανήκουν στην 4η με 5η χιλιετία π.Χ και αναφέρει ότι πρόκειται για υγρό σπήλαιο με πέντε σειρές από πελώριους σταλακτίτες και σταλαγμίτες που το κάνουν να φαίνεται σαν παραμυθένιο.

Μέσα στο σπήλαιο βρέθηκε και ένα άγνωστο ζωύφιο, μοναδικό μέχρι τότε στον κόσμο, που το ονόμασαν “Jhermofora poholia”.

Στο βάθος του σπηλαίου υπάρχει ένα μικρό άνοιγμα που αυτή τη στιγμή δε φαίνεται γιατί έχει σκεπαστεί από βράχια που έχουν διασπαστεί από την οροφή του. Η παράδοση λέει ότι κάποτε οι κάτοικοι της περιοχής, πριν το άνοιγμα καλυφθεί, άφησαν ένα κριάρι τοποθετώντας του στα κέρατα δύο κεριά για να βλέπει στο σκοτάδι. Το κριάρι αυτό, λένε πως, μετά από μερικές μέρες βρέθηκε στο γειτονικό ορεινό χωριό που λέγεται Σηρικάρι.

Το σπήλαιο γιορτάζει κάθε Τρίτη του Πάσχα και το βράδυ της Γεννήσεως του Χριστού 24 προς 25 Δεκεμβρίου. Και στις δύο αυτές εορτές, πλήθος κόσμου προσέρχεται για να παρακολουθήσει τη θεία Λειτουργία.

Το Σπήλαιο της Αγίας Σοφίας έχει μεγάλη σημασία και για τους βιολόγους, καθώς εδώ ζει η αράχνη Pholcus creticus. Το είδος είναι στενοενδημικό, δηλαδή έχει βρεθεί μόνον σε αυτό το σπήλαιο!

.

ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΝΤΑΜΙΑΛΗ

Ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Ντάμιαλη βρίσκεται λίγο έξω από το Καστέλι Κισσάμου στο δρόμο για τη διάσημη παραλία Φαλάσαρνα, λίγο πριν το εμπορικό λιμάνι της Κισσάμου το Καβονήσι.

Είναι κτισμένος μέσα σ'ένα σπήλαιο στην τοποθεσία Ντάμιαλης.

Η επωνυμία Ντάμιαλης είναι παράφραση της φράσης η ντάμια του Αλή που σημαίνει ο στάβλος του Τούρκου βοσκού Αλή.

Μ'αυτή την ονομασία είναι γνωστή και η εκκλησία στον περισσότερο κόσμο. Ο ναός κατά την παράδοση και από διηγήσεις παλαιοτέρων, επί Αρχιερατείας Ανθίμου Λελεδάκη, Επισκόπου Κισάμου και Σελίνου, έχει ιστορία πολλών αιώνων. Και θεωρείται και αυτός θεμελιωμένος από τον Όσιο μεγάλο πατέρα της Δυτικής Κρήτης Άγιο Κυρ Ιωάννη τον Ξένο, ο οποίος περνώντας προς τα Μεσόγεια πιθανόν να διανυκτέρευσε στο Σπήλαιο.

Όπως αναφέρει η μαρμάρινη πλάκα στην πόρτα του ναού, η εκκλησία προϋπήρχε από το 10 αιώνα, όμως οι Τούρκοι την κατεδάφισαν το 1866, ανεγέρθη με πρωτοβουλία των προαναφερθέντων και εγκαινιάστηκε στις 24 Ιουνίου 1947 από τον μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου Ευδόκιμο Συγγελάκη.

a

.ΕΛΟΣ

Το Έλος απέχει 23 χλμ. νότια από το Καστέλλι Κισάμου και απέχει 57 χιλιόμετρα από τα Χανιά, επί του δρόμου προς Ελαφονήσι. Το ρέμα Ξηροπόταμος διασχίζει το χωριό· είναι πιθανό ότι σχημάτιζε στην περιοχή κάποιο έλος, από το οποίο πήρε το όνομά του το χωριό. Το χωριό περιβάλλεται από δάσος με καστανιές και πλατάνους.

Είναι ένα καταπράσινο, ήσυχο και γραφικό χωριό, γεμάτο πλατάνια και καστανιές, χτισμένο σε υψόμετρο 560μ πάνω από τη θάλασσα και απέχει 24 χιλιόμετρα από το Καστέλλι Κισάμου και 57 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων.

Το Έλος είναι ένα από τα πιο όμορφα παραδοσιακά χωριά της επαρχίας της Κίσσαμου.

Τα τρεχούμενα νερά από τις πηγές, που υπάρχουν παντού στο Έλος, και ο ίσκιος των πανύψηλων δέντρων δροσίζουν του επισκέπτες που περνούν από το χωριό ακόμα και το κατακαλόκαιρο. Στα παραδοσιακά καφενεία στην πλατεία του Έλους μπορεί κανείς να χαλαρώσει στη σκιά των πλατάνων πριν συνεχίσει το ταξίδι, που τις περισσότερες φορές έχει προορισμό τα καταγάλανα νερά και την ολόχρυση άμμο στο Ελαφονήσι.

Οι εγκαταστάσεις του παλιού υδραγωγείου πίσω από την πλατεία του Έλους και η μικρή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη είναι τα αξιοθέατα του χωριού, που θυμίζουν την πολύ παλιά ιστορία του.

a

ΛΙΜΝΗ

Λίγο βορειότερα του χωριού Έλος, συναντάμε το χωριό Λίμνη.

Στα τέλη Οκτωβρίου κάθε χρόνο στα όμορφα αυτά γραφικά χωριά 'Ελος και Λίμνη διοργανώνουν την καθιερωμένη “Γιορτή Καστάνου” Κισάμου,

Οι εκδηλώσεις του διημέρου, θα έχουν ενημερωτικό και ψυχαγωγικό χαρακτήρα και σκοπό έχουν να προβάλλουν το κάστανο, ένα εξαιρετικό προϊόν που χαρακτηρίζει τη Δημοτική Ενότητα Ιναχωρίου.